Zeehonden spotten langs de Schelde

De zeehond lijkt misschien geen typische soort voor de Schelde, maar vroeger leefden er wel honderden in de Westerschelde. Ze waren zelfs met zo veel dat vissers ze (grotendeels onterecht) als concurrenten gingen beschouwen.

“Tot 1942 kreeg je in Nederland nog een premie om op zeehonden te jagen”, vertelt Frank Wagemans, conservator van het Groot Buitenschoor bij Natuurpunt. “In België was Doel een bekende vertrekplaats voor de zeehondenjacht. Daar had je toen zelfs een hotel voor zeehondenjagers: de Jagersrust.”

Het zou nog tot de jaren 60 duren eer de zeehondenjacht helemaal verboden werd. De ironie wil dat het na dat verbod pas écht slecht begon te gaan met de zeehonden van de Scheldedelta.

Vervuilde vis

“In de jaren 80 was de Schelde zo dood als een pier, vooral omdat er zoveel afval geloosd werd in de rivieren”, vertelt Wagemans. “Ze vonden rond die tijd eens een zeehond in de Rupel, ook al was de rivier toen meer pap dan water door al het organische afval. Die zeehond heeft het gelukkig overleefd, maar ze hebben hem met de hogedrukreiniger moeten afspuiten om hem proper te krijgen.”

“Er werden toen ook nog veel pcb’s geloosd. Dat zijn chemische stoffen die niet afgebroken worden en in de vissen terechtkomen. Als zeehonden die vissen dan opeten, stapelen pcb’s zich op in hun vetreserves. Dat leidt tot miskramen en misvormingen bij de jongen.”

Alsof dat nog niet erg genoeg was, brak er in de Noordzee tot tweemaal toe een verwoestende epidemie uit van het zeehondenvirus. En toch gaf de zeehond zich niet gewonnen.

Een zeehond die zich als een banaan opkrult.

Back in the 90s

Wagemans: “In de jaren 90 verbeterde de waterkwaliteit stilaan, omdat er strengere milieunormen kwamen en ons afvalwater beter gezuiverd werd. Al vrij snel zag je dat effect op het visbestand en dus ook bij de zeezoogdieren. Zo rond 1991 zagen ze één zeehond in de Schelde en was het vreugde alom.”

Ondertussen zouden er opnieuw enkele honderden de Westerschelde bevolken. Het gaat vooral over gewone zeehonden. Die zijn nu met een 300-tal en elk jaar worden er ongeveer 50 hier geboren. De grijze zeehond komt bij ons minder voor: elk jaar telt men er een stuk of 20. Pas deze winter werden er voor het eerst weer grijze zeehonden geboren in de Westerschelde. Op de Bol op de Hooge Platen telden spotters toen zes grijze zeehondenpups.

Zeehonden rusten aan de Zimmermangeul bij Waarde © Frank Wagemans

Waar kan je ze zien?

Wagemans: “Als je zeehonden wil spotten, ga je best naar de Scheldedijk bij Waarde. Kijk dan wel eerst op de getijtabellen, want ze liggen er enkel bij laagwater. Vanop de kaai in Temse zie je ze tegenwoordig soms ook op de platen aan de overkant.”

“Je neemt best een verrekijker mee, want je mag zeehonden niet storen. Bij laagwater moeten ze kunnen rusten en opwarmen in de zon. Dan krullen ze op als een banaantje zodat hun vinnen goed kunnen opwarmen. Dat is meteen ook een teken dat ze zich goed voelen.”

Als je een zeehond ziet die verzwakt of gekwetst lijkt, bel dan naar:

• België
  • lokale politie of brandweer: 112
  • SeaLife Blankenberge: 050 42 43 00
• Nederland:
  • meldpunt ‘Red een dier’: 144

Wil je meer weten over zeezoogdieren? Neem een kijkje op zeezoogdieren.org.