Ontdek 5 Beverse architectuurparels
In een eerder verhaal namen we je al mee langs enkele bouwkundige blikvangers in Antwerpen. Laten we nu even over de Schelde springen en op bezoek gaan bij vijf charmante constructies aan de Beverse kant van Havenland!
- Prosperhoeve
De Prosperhoeve werd gebouwd kort na de inpoldering van het gebied door hertog Prosper Lodewijk van Arenberg in 1846. Blikvanger hier is de Maalderij, oorspronkelijk een koetshuis. Maar zoals het alle koetsen doorheen de geschiedenis verging, werden ze vervangen door machines. En zo kreeg het koetshuis in 1892 een nieuwe functie.
Er kwam een stoommachine te staan die een aantal andere machines aandreef. De stoommachine was het puffende hart van een melkerij én leverde energie om veevoeder te verwerken. Rond het einde van de Eerste Wereldoorlog onderging ze het lot van alle stoommachines doorheen de geschiedenis en werd ze vervangen door een ‘armgasmotor’ die met kolen werd gestookt.
In de daaropvolgende jaren kwamen er nog machines bij voor hout- en metaalbewerking. Allemaal aangedreven door de armgasmotor en door mensen die koortsachtig kolen in de vuurhaard moesten scheppen om de druk hoog te houden. Het mag dan ook niet verwonderen dat in 1951 de kolen gestookte armgasmotor eveneens de schop opging: hij werd vervangen door een dieselmotor. En die staat er nu nog steeds. Maar als je ernaast gaat staan en “borstelloze elektrische draaistroommotor” fluistert, gaat er vast een rilling doorheen.
Enkele jaren geleden werd de Maalderij door een groep enthousiaste vrijwilligers gerenoveerd. De restauratie van de Maalderij won de Wase Erfgoedprijs 2020. Als onthaalpunt voor bezoekers van Havenland en het Grenspark Groot Saeftinghe krijgt de volledige site binnenkort een nieuw leven als belevingscentrum rond de geschiedenis van de polder in Beveren. Het wandelnetwerk van Toerisme Oost-Vlaanderen passeert langs deze verborgen parel.
- Cortewalle
Kasteel Cortewalle
Van de boerenbuiten naar de herenhoven. En we kiezen meteen voor een van de mooiste van het Waasland. Cortewalle is een prachtige waterburcht uit de 15de eeuw in Vlaamse renaissancestijl. De beroemde kunstmecenas Joos Vijd was er een tijd lang kasteelheer en breidde het statige gebouw nog flink uit. Daarna volgden de families Triest, Goubau en De Brouchoven de Bergeyck. Door die rijke geschiedenis ademt Cortewalle werkelijk erfgoed. Het telt verschillende unieke bezienswaardigheden, zoals het indrukwekkende Aubussontapijt dat er onder een geacclimatiseerde vloerplaat ligt.
Kasteel Cortewalle is te bezichtigen op afspraak en tijdens evenementen of groepsbezoeken, maar het park errond is openbaar en zeker ook een uitstapje waard. Kuier op je gemak rond en geniet van het uitzicht op de burcht en de waterpartijen. Wandel zeker ook eens langs de elegante gietijzeren hangbrug uit 1905. Schrik niet als je bij valavond gefladder hoort. In de holtes van de oude eiken en beuken en in de verborgen ijskelder clusteren wel tientallen rosse vleermuizen – de grootste vleermuissoort van Vlaanderen – samen in lekker warme kolonies.
- Hof ter Saksen
Wat parken betreft, hoeft Hof ter Saksen niet onder te doen voor Cortewalle. Het 19de-eeuwse kasteel met openbaar educatief natuurpark herbergt een arboretum met een collectie bomen en struiken uit China en Japan, een natuurtuin, een speelbos, een boomgaard met oude Wase fruitrassen en een beekvallei. Het unieke park wordt geflankeerd door monumentale beukendreven. Een zekere geldingsdrang zit dan ook vervat in de ontstaansgeschiedenis van dit neoclassicistische kasteel.
Hof ter Saksen
De bouwheer van Hof ter Saksen was Jan-Baptist Versmessen, een verknocht vrijmetselaar. Het verhaal gaat dat hij in 1804 het kasteel liet bouwen met een toren die even hoog was als de kerktoren van Haasdonk. Als een volleerde stokebrand liet hij op elke kant van de toren een uurwerk plaatsen. Zo hadden de mensen uit de buurt de kerk niet meer nodig om te weten hoe laat het was. Ook dit domein gaat terug tot de middeleeuwen. In de 15de eeuw woonde er een bastaardtelg van, jawel … de familie Vijd.
- Hof ter Welle
Door de geschiedenis van Hof ter Welle loopt een heel ander soort rode draad. Dit renaissancekasteel uit de 17de eeuw werd in 1723 aangekocht door Anna Francisca Piers. Zij ging door het leven als ‘geestelijke dochter’ – een soort vrijgevochten zuster – en wijdde haar leven aan het onderwijzen van weesmeisjes. Haar eerste schooltje was zo’n succes dat het al snel te klein bleek. Dus wendde ze haar familiefortuin aan om Hof ter Welle om te bouwen tot een klooster en weeshuis. Die sociale functie leeft door tot vandaag. Aan de overzijde van het kasteel, op de plaats van het vroegere neerhof en de 19de-eeuwse klaslokalen, is nu de vzw Hof ter Welle gevestigd, die opvang biedt voor kinderen en jongeren met een moeilijke thuissituatie.
Het kasteel is de uitvalbasis van de gemeentelijke erfgoedwerking, met een museum, vergaderlokalen en een kunstvitrine. Driemaandelijks worden er stukken uit de gemeentelijke kunstcollectie getoond. Ook de 18de-eeuwse barokke kapel is uniek in het Waasland.
Wist je dat Hof ter Welle het oudste van de drie kastelen in dit rijtje is? In 2015 ontdekten archeologen op de binnenkoer de restanten van een omwalde middeleeuwse hoeve uit de 13de eeuw. Daarna verbleven er adellijke ridders, zoals ridder Daneel Vilain. In de 17de eeuw ten slotte werd het kasteel een riant buitenverblijf voor een rijke koopmansfamilie uit Antwerpen.
- Singelberg en sculpturenpark
Om af te sluiten nog een laatste burcht, maar dan wel een hypermoderne. Burcht Singelberg is een indrukwekkend kantorencomplex, opgevat als een bolwerk te midden van het woeste, winderige polderlandschap. Compleet met moderne interpretaties van een slotgracht, vestingmuren en zelfs een kanon genaamd ‘Jan Zonder Vrees’. De site is genoemd naar de oudste versterking van het ‘Land van Beveren’: het kasteel van Beveren of de Singelberg. Vandaag blijft van die feodale burcht alleen nog de mythische heuvel over. De Singelberg was niet alleen de geboorteplek van Joos Vijd, maar vormde in 1585 ook het hoofdkwartier van de Spaanse veldheer Alexander Farnese bij de belegering van het opstandige Antwerpen.
Het moderne Burcht Singelberg aan de Ketenislaan doet dienst als hoofdkantoor van Katoennatie. Het bedrijf doet zijn kunstminnende reputatie alle eer aan met een mooie collectie aan kunstwerken, waaronder de grootste horizontale zonnewijzer van België. Verspreid over de site staan werken van onder meer Atelier van Lieshout, Hubert Minnebo en Wim Delvoye, waarvan sommige speciaal voor Burcht Singelberg ontworpen werden. Er vinden regelmatig rondleidingen plaats.
Meer weten? Neem een kijkje op beveren.be.