Linkeroever: een tegendraadse geschiedenis
Het stadsdeel aan de overkant. Tegelijk geliefkoosd en onderschat. De droom van stadsontwikkelaars door de eeuwen heen, met een eigenheid die zelfs Napoleon niet getemd kreeg. Welkom op Linkeroever. Zet u.
Linkeroever hoort bij Antwerpen, maar oorspronkelijk lag het gebied in een andere provincie. Het was een deel van Oost-Vlaanderen toen de provinciegrens nog samenviel met de Schelde. Pas in 1923 zou het officieel bij Antwerpen gevoegd worden. Dat moest de heropbouw van Linkeroever bespoedigen na de ravage van de Eerste Wereldoorlog. Antwerpen had grootste plannen met de nieuwe aanwinst. Maar plannen en Linkeroever, dat is een lang verhaal.
La Ville Napoléon
Napoleon had het ook al eens geprobeerd zo rond 1813. In zijn streven om van Antwerpen een wereldhaven en militaire krachtpatser te maken, voorzag hij ook een versterkte stad op Linkeroever: ‘Ville Napoléon’, of misschien toch maar ‘Ville Marie Louise’ om de lieve vrede thuis te bewaren. Napoleon liet zijn favoriete ingenieur vier jaar lang plannen tekenen à volonté, maar uiteindelijk zouden enkel de vestingmuren effectief gebouwd worden.
De volgende honderd jaar beet de ene architect na de andere zijn tanden stuk op Linkeroever. Zelfs de illustere Henry Van de Velde waagde een poging, kort na de Eerste Wereldoorlog. Net als zovelen voor hem zag hij een pracht van een stad in Linkeroever met een sterke verbinding naar de andere oever. En net als die voorgangers zou zijn idee, met onder meer een tunnel onder de Schelde, er niet komen.
De architect van de 20ste eeuw
Er kwam pas schot in de zaak met de oprichting van de Intercommunale Maatschappij van de Linker-Scheldeoever (IMALSO) in 1929. Die schreef een wedstrijd uit om een nieuw plan voor Linkeroever te maken.
Zelfs de vermaarde Le Corbusier, ‘Architect van de 20ste eeuw’, kon niet aan de lokroep van Linkeroever weerstaan. Hij tekende een ‘stralende stad’ met veel groen en vrije ruimte, want de huizen zouden er op poten staan en daktuinen hebben. Zo creëerde hij plaats voor een half miljoen inwoners – ongeveer dertig keer meer dan nu. De kers op de taart was een prachtige brug over de Schelde. Uiteindelijk kwam enkel zijn stratenplan tot uitvoering.
Van put naar hip
Ook de andere 96 inzendingen haalden het niet, maar Linkeroever veranderde wel. IMALSO liet het hele gebied systematisch ophogen, waardoor het oude Sint-Annadorp stukje bij beetje de dieperik in ging. De laatste huisjes stonden nog even bekend als ‘Sint-Anneke Put’, vanwege de toenemende ophoging eromheen. In 1955 werd de grond finaal met hen gelijk gemaakt.
Geleerd uit het verleden
De voorbije jaren werden er opnieuw ambitieuze plannen gemaakt, maar ditmaal met de lessen uit het verleden indachtig. In plaats van een uitgewerkte visie van bovenaf op te leggen, kregen de bewoners van Linkeroever volop inspraak in het proces. Daaruit kwamen heel wat ideeën naar voor die juist inspelen op het bijzondere karakter van Linkeroever en de open ruimte, de rust en het groen versterken. Denk maar aan een stadscamping nabij de natuur van Middenvijver, een wandelpromenade in nauw contact met de Schelde en nog heel wat ontmoetingsplaatsen en recreatiezones. Zo gaat Linkeroever de toekomst tegemoet met een eigen gezicht en een groot potentieel.
Meer lezen over de plannen voor Linkeroever? Surf naar de websites van Antwerpen Morgen en De Grote Verbinding.