Een sportieve tocht door de bedrijvige haven

> Download de fietsroute: Havenland voor jeugdbewegingen en verenigingen

Het MAS Havenpaviljoen is dé plaats bij uitstek om je voor je vertrek te oriënteren. Op de grote vloerkaart zie je al hoe groots het havengebied is. De medewerkers vertellen jou en je leden allerlei weetjes en anekdotes. Zin gekregen om al die bedrijvigheid ook eens van dichterbij te bekijken? Ga naar buiten en spring op je fiets!

Bekende Vlamingen tussen pakhuizen

Het MAS tussen het Willem- en het Bonapartedok.

Buiten ligt het indrukwekkende Museum aan de Stroom tussen het Bonaparte- en het Willemdok. Deze vormen de kern van de oude Antwerpse haven. Het Bonapartedok is het oudste dok en draagt de naam van Napoleon Bonaparte, die de dokken liet aanleggen. Vandaag is het ingericht als museumdok.

Het Willemdok, genoemd naar de Nederlandse koning Willem I, was een commercieel dok. Dat zie je nog aan de pakhuizen en entrepots. Dat je er vandaag bekende Vlamingen tegenkomt, is geen zeldzaamheid. Gert Verhulst neemt er al enkele jaren zijn populaire praatprogramma Gert Late Night op, in zijn eigen jacht uiteraard.

Zaha Hadid

Je fietsroute loopt noordwaarts langs het Eilandje en het Zaha Hadidplein, vernoemd naar de Brits-Irakese architecte van het Havenhuis. Ze overleed onverwacht in maart 2016, enkele maanden voor het Havenhuis plechtig werd geopend. Op het plein kan je dus een van haar laatste parels bewonderen: de hoofdzetel van het Havenbedrijf Antwerpen.

Verleden en toekomst smelten samen in dit bijzondere ontwerp. Onderaan zien jullie de beschermde brandweerkazerne uit 1922. De nieuwbouw erbovenop heeft de vorm van een schip en glinstert als een diamant. Je kan steeds een rondleiding boeken om het gebouw vanbinnen te bewonderen.

Zeemanstradities

Of peddel meteen verder. Aan jullie linkerkant bewonderen jullie de Schelde, aan jullie rechterkant doemt het ene na het andere indrukwekkende havenbedrijf op. Jullie passeren ook een oude zeemanstraditie. ’t Boomke – vroeger een echte boom, vandaag een onverwoestbaar kunstwerk in duurzaam Cortenstaal – was het oriëntatiepunt dat aan schippers liet weten dat ze Antwerpen naderden. Als beloning voor de verre reis of om zichzelf moed te geven als ze de haven verlieten voor een nieuw avontuur, dronken ze op dit punt een glaasje rum of rookten een pijp tabak.

’t Boomke © Port of Antwerp

Even verder ligt het Fort Sint-Filips, een van de oudste forten rond Antwerpen waarvan de bouw in 1584 startte in opdracht van de Spaanse veldheer Alessandro Farnese. Vandaag zie je enkel ruïnes die contrasteren met de enorme bedrijven die jullie aan de overkant van de straat waarnemen. Eén daarvan is oliebedrijf Total, gelegen langs de kleurrijke waterkeringsmuur die werd opgericht in het kader van het Sigmaplan om de bedrijven te vrijwaren van wateroverlast bij hoge waterpeilen op de Schelde. 80 graffitikunstenaars versierden de 900 meter lange muur met prachtige kunstwerken in de meest uiteenlopende thema’s.

Aan het einde van de muur duiken sluisdeuren op. De Van Cauwelaertsluis en de Boudewijnsluis vormen samen een complex die schepen naar het zuiden van de Antwerpse haven leiden. Welke schepen spotten jullie vanop de bruggen?

Gezellige tavernes

Aan het einde van je route van 19,2 kilometer is het tijd voor een pauze in het pittoreske Lillo, waarvan vandaag alleen enkele huisjes binnen de wallen van het fort overblijven. Van hieruit kunnen jullie de tocht verder zetten richting het noorden of richting de Waaslandhaven. Maar eerst: een welverdiende lunch.

In Lillo-Fort baten eigenaars enkele gezellige horecazaakjes uit. Aan jullie de keuze: Lauwke van ’t Licht, Taverne ’t Pleintje of In de 7 Saeligheden. Of neem DeWaterbus naar de overkant en eet een spaghetti of een croque in Taverne Liefkenshoek, waarna je de tocht daar verderzet. Als jullie met een grote groep zijn, kan je best reserveren.

Waaslandhaven

Wie zich richting Waaslandhaven begeeft, neemt DeWaterbus naar de linkeroever van de Schelde en Fort Liefkenshoek. Samen met Fort Lillo moest die laatste in de 16de eeuw Antwerpen en de haven beschermen tegen de oprukkende Spaanse troepen. Nu vind je er een bezoekers- en belevingscentrum in het teken van de eeuwige strijd van de mens tegen het water.

Deurganckdok © MLSO

Aan het Deurganckdok zie je kranen gigantische containerschepen lossen en laden. Tussen deze giganten varen andere schepen naar de Kieldrechtsluis. Die laatste is met zijn lengte van 500 meter, breedte van 68 meter en diepte van 17,8 meter momenteel de grootste sluis ter wereld. Wist je dat het één week duurde om de sluis te vullen met 1 miljoen m³ water?

Wie verder fietst komt uiteindelijk aan de Kallosluis terecht. Vlakbij ligt de halte van DeWaterbus, van waaruit je het slikken- en schorrengebied Ketenisseschor kunt bewonderen en DeWaterbus huiswaarts kunt nemen.

Naar het noorden

Blijf je toch liever op de rechteroever van de Schelde? Geen probleem, want ook daar valt nog heel wat te ontdekken. Ten noorden van Lillo-Fort liggen de uitgestrekte natuurgebieden Galgeschoor en Groot Buitenschoor. Een echte vogelhotspot!

Vlak daarna kom je nog een sluizencomplex tegen. De Berendrecht- en de Zandvlietsluis verbinden de Westerschelde met het Kanaaldok B2. Vanop het uitkijkpunt op de Oudedijkweg kan je in het noorden de Noordzeeterminal PSA, in het oosten de sluizen en in zuiden de kerncentrale van Doel, het Verdronken land van Saeftinghe en de Hedwige-Prosperpolder ontwaren. Je spot hier ook enorme containerschepen.

Maak de cirkel rond via Berendrecht, ‘dijk van de Beer’ in de volksmond. De inwoners staan bekend onder de bijnaam ‘de Ratten’ wegens een rattenplaag die hier ooit gewoed heeft. In Lillo-Fort stap je op DeWaterbus die je terugbrengt naar het Steenplein.