Door het hart van de haven: hard labeur door de eeuwen heen
Dit hart pompt jaarlijks meer dan 200 miljoen ton goederen de wereld rond. Volg de levensader van de haven langs de dokken, sluizen en kranen die de mastodont doen kloppen. Nu en door de eeuwen heen.
Als brute kracht niet werkt, gebruik je er niet genoeg van. Kijk maar eens rond in de haven van Antwerpen. Om de indrukwekkende goederenstroom van de tweede grootste Europese haven in goede banen te leiden, is meer dan alleen spierkracht nodig. Hier wordt dan ook al eeuwenlang geïnnoveerd om steeds zwaarder, groter en sneller te gaan. Op deze fietstocht van 30 kilometer krijg je de krachtpatsers van vroeger en nu te zien.
Nijvelkraan 296 DE
Al 750 jaar kranig
In 1263 stelde het Antwerpse stadsbestuur een houten tredkraan ter beschikking van de havennijverheid. Sindsdien zijn de machtige havenkranen een vaste waarde in het havenlandschap. Vandaag is Antwerpen zelfs de thuishaven van de grootste museumcollectie havenkranen ter wereld. Het gaat – weinig verrassend – om een openluchttentoonstelling waarvan het grootste deel op de Rijnkaai te vinden is. Je fietst er langs twaalf exemplaren die tussen 1907 en 1960 gebouwd werden, waaronder een van de befaamde Nijvelkranen.
De ‘Nijveltjes’ werden gebouwd rond 1930 en gedurende zestig jaar waren ze een belangrijk element van de Antwerpse succesformule. Ze konden elk tot 3 ton hijsen en vervolgens in vrije val naar beneden laten zeilen tot nét boven de grond. Tenminste, als de kraanman tijdig en letterlijk op de rem ging staan. Er heerste toen zo’n competitiegeest onder de kraanmannen dat ze maar anderhalve minuut nodig hadden om een kraanlading over te zetten.
De witte eenhoorn
Verder op je fietstocht zie je nog enkele mooie voorbeelden van menselijk vernuft om zwaar werk licht te maken. Heb je je wel eens afgevraagd waar de kracht vandaan komt om een hele ophaalbrug de hoogte in te krijgen? Stop dan even bij de Meestoofbrug. Dat is een basculebrug; een type beweegbare brug dat gebruikmaakt van een tegengewicht om energie uit te sparen. Meestal zit dat tegengewicht verstopt onder de grond in een basculekelder, maar bij de Meestoofbrug hangt het in de lucht. Zo krijg je het immense mechanisme eens van dichtbij te zien.
De Eenhoorn te Lillo
En ten slotte is er nog een echte klassieker op het vlak van zwaar werk te bezichtigen. Aan de Scheldelaan net buiten Lillo fiets je langs de Eenhoorn, een imposante graanwindmolen uit 1735. Doorheen de jaren moest de Eenhoorn overstromingen doorstaan en werd hij geplunderd door het Hollandse leger. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg de molen ervan langs van beide partijen: eerst het Engelse geschut en dan nog eens de Duitse V-bommen. Maar vandaag staat de Eenhoorn er nog altijd, maalvaardig en paraat.